What's new
Vietnam - Điện Biên Phủ Kinh Tế

This is a sample guest message. Register a free account today to become a member! Once signed in, you'll be able to participate on this site by adding your own topics and posts, as well as connect with other members through your own private inbox!

Nhà máy chế tạo siêu nhiên

thinktank.vn

Administrator
Người có thể nhìn thấu sự khủng hoảng của thế giới từ 100 năm trước

Karel Capek nhìn thấy cuộc khủng hoảng chạy đua vũ trang của chiến tranh thế giới trước nhiều thập kỷ, thấy thế hệ trí tuệ nhân tạo soán ngôi con người từ 100 năm trước

Bằng ngòi bút giễu nhại đặc trưng, Karel Capek đã vạch ra viễn cảnh hỗn độn của một thế giới thừa mứa của cải vật chất, nhân loại bị chia rẽ sâu sắc bởi các đức tin tôn giáo, tín ngưỡng, chính trị qua tác phẩm Nhà máy chế tạo siêu nhiên sáng tác năm 1926, mới được chuyển ngữ sang tiếng Việt và xuất bản vào tháng 9

Bước ngoặt của công nghiệp sản xuất hàng loạt

Câu chuyện mở đầu khi nhà khoa học Marek liên lạc với người bạn cũ Bondy, nay là một chủ tịch liên xí nghiệp thành công, ngỏ ý chuyển giao phát minh mới nhất của ông. Phát minh ấy được ông gọi là Karburator, có khả năng tận dụng triệt để nguồn nguyên liệu chất đốt, hứa hẹn sẽ là bước ngoặt của các ngành công nghiệp sản xuất hàng loạt

Với tầm nhìn của một nhà kinh doanh, Bondy nhanh chóng hình dung ra chiến lược bành trướng sản xuất phân phối và thu lợi nhuận khủng từ Karburator, bất chấp lời cảnh báo từ Marek, rằng đây là thứ khủng khiếp vượt ngoài hiểu biết khoa học cổ kim, thứ sẽ vượt ra tầm tay kiểm soát của con người, và sau đó là từ vị giám mục phụ cận Linda

Từng bước từng bước một, Siêu Nhiên tràn về mọi ngõ ngách các thành phố công nghiệp. Xuyên suốt câu chuyện, Siêu Nhiên là nhân vật vô hình, không ai thấy tận mắt, không ai sờ nắm chạm tay vào được, nhưng lại là sức mạnh kỳ bí dẫn đưa hành động, điều khiển suy nghĩ của mọi con người mà “Ngài” tiếp cận đến

Một mặt Ngài cướp công ăn việc làm trên tay công nhân bằng sức lao động điên cuồng không biết điểm dừng của mình, một mặt Ngài đưa mọi người thuộc mọi tầng lớp vào những cơn cuồng tín khác nhau - đi theo những vị thủ lĩnh khác nhau dù đều chịu ảnh hưởng của thế lực thần bí Siêu Nhiên

Viễn cảnh tăm tối xuất phát từ bàn tay, khối óc con người

Một điểm đặc trưng trong phong cách của Karel Capek là ông không nhìn một đại thảm họa đơn thuần dưới góc độ vĩ mô hay đi theo duy nhất một nhân vật trong tiến trình tăng dần quy mô thảm họa

Capek liên tục thay đổi góc nhìn, lựa chọn đối tượng mới cho các chương về sau, khéo léo khắc họa tâm lý và hành động của nhân vật phù hợp với nghề nghiệp, địa vị, và cách mà họ bị cuốn vào vòng xoay thảm họa dù vô tình hay cố ý. Từ đó, tác giả cho người đọc thấy được toàn cảnh câu chuyện một cách gần gũi và dễ hình dung nhất có thể

Điều này thể hiện rõ trong nhiều tác phẩm của ông, kể cả cuốn tiểu thuyết có thể được xem là đỉnh cao trong văn nghiệp của Capek - Khi loài vật lên ngôi. Riêng trong Nhà máy chế tạo siêu nhiên, họ là nhà khoa học, chủ doanh nghiệp, anh thợ lặn, anh phóng viên, người chủ chiếc đu quay, anh nông dân, vị giáo sư… Mỗi người có một trải nghiệm Siêu Nhiên khác nhau, thậm chí vì điều ấy mà cực đoan đến mức không thể tránh khỏi mâu thuẫn với kẻ khác

1938_bbc_rur_tv_c1.jpg

Hình ảnh trong vở kịch RUR (Robot vũ trụ) năm 1938 của Capek

Karel Capek có thể được xếp vào hàng ngũ những nhà văn có tầm nhìn tiên tri xuất sắc mọi thời đại. Ông đã nhìn thấy được cuộc khủng hoảng chạy đua vũ trang của chiến tranh thế giới trước nhiều thập kỷ, nhìn thấy mối lo thế hệ trí tuệ nhân tạo soán ngôi con người trên bước đường tiến hóa trước cách mạng công nghiệp 4.0 gần trăm năm

Với khối lượng kiến thức đồ sộ trên nhiều lĩnh vực khoa học tự nhiên, chính trị, tôn giáo, nhận thức luận, trong Nhà máy chế tạo siêu nhiên, Capek đã phác họa được chân dung một thế giới không ngừng mâu thuẫn trong nỗ lực thống nhất nhân loại về một mối của con người, điều không chỉ phản ánh quá khứ, hiện tại (thời đại bấy giờ) mà còn là tấm gương soi cho trạng huống thế giới hôm nay

Đọc Capek, nhiều người dễ nghĩ ông quá bi quan trước những tiến bộ khoa học, nhưng sau tất cả mọi viễn cảnh tăm tối của những thảm họa khởi nguyên từ chính bàn tay và khối óc con người, ta sẽ thấy ở ông niềm tin mãnh liệt vào sự trường tồn, hay chí ít có thể vãn hồi của nền văn minh nhân loại

Trong bài viết cho series You must read this của National Public Radio, Cara Hoffman - tác giả của các tiểu thuyết So Much Pretty, Be Safe I Love You, cây bút quen thuộc của New York Times mục Book Review - đã đề xuất tác phẩm Nhà máy chế tạo siêu nhiên với lời giới thiệu: “Hãy cho bản thân mình một ân huệ bằng việc đọc cuốn sách này. Cuốn sách chưa bao giờ ngừng thức thời và quan trọng, với những lời châm biếm đơn giản không bao giờ là cũ"

Tâm Anh
 
Sức mạnh của trí tưởng tượng

Khoa học viễn tưởng từ lâu vẫn luôn là mảnh đất màu mỡ cho các nhà văn thỏa sức sáng tác, tô vẽ nên những thảm cảnh kinh hoàng, đưa ra những dự đoán về một tương lai u ám. Vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, cải tiến máy móc dẫn đến nhu cầu về năng lượng tăng cao, khiến cho các nhà khoa học thường bị ám ảnh bởi nguồn năng lượng dự trữ, đặc biệt là năng lượng mặt trời


images1528431__nh_s_ch_minh_ho_.jpg

Thế nên, khát khao về một cỗ máy có thể vận hành không ngừng nghỉ là mơ ước của bao người. Nhưng có chắc đó là cánh cửa mở tới thiên đường, hay chỉ là khởi đầu của chương đen tối nhất trong lịch sử loài người ?

Nhà máy chế tạo siêu nhiên được Karel Capek viết vào năm 1922, nội dung khá gần gũi với vở kịch nổi tiếng nhất của ông - Những robot toàn năng của Rossum. Câu chuyện là một chuỗi những hậu quả khôn lường của tiến bộ công nghệ vượt bậc đã phá vỡ cân bằng thế giới. G.H.Bondy là Chủ tịch liên xí nghiệp MEAS, trong một ngày đẹp trời đọc báo, từng bài viết về tài chính, kinh tế, chính trị... lướt qua và bất chợt một mẩu tin về phát minh vĩ đại, được thiết kế bởi Marek - một người bạn cũ của ông đập vào mắt ông

Karburator hay còn biết đến như các lò phản ứng có thể cung cấp năng lượng cho các nhà máy, điện... với nhiên liệu ít ỏi đến mức kinh ngạc. Và ông bạn Marek đã khẳng định với quý ngài chủ tịch về một cuộc cách mạng vô tiền khoáng hậu, bỏ xa nền công nghiệp máy hơi nước của Watt. Vấn đề lớn nhất của kỹ thuật đương đại là sự cháy, khi nhiệt lượng từ than đá ít ỏi, chi phí cao, nay đã được giải quyết

Các Karburator chỉ cần nửa tạ than là có thể chạy tàu thủy vòng quanh thế giới, tuy nhiên có chút rắc rối “nho nhỏ”, đó là thay vì phát tán carbon dioxide, thì lại phóng ra những Siêu nhiên, hay chính là Thượng đế. Hiểu một cách đơn giản, trong mỗi vật chất có một Siêu nhiên đang bị bó buộc, một dạng năng lượng thu động và bây giờ khi các Karburator phá hủy vật chất, Siêu nhiên sẽ còn lại trong khi vật chất mất đi. Hay chính là các Thượng đế tinh khiết. Nhưng Bondy vẫn bất chấp sự cố nho nhỏ này mà tung ra hàng loạt. Cuốn sách Khải huyền như được mở ra! Siêu nhiên có mặt ở khắp nơi. Thế giới rơi vào hỗn loạn chưa từng có

Nhà máy chế tạo siêu nhiên tập trung chủ yếu vào mâu thuẫn bên trong chủ nghĩa công nghiệp tư bản, là nguyên nhân cho sự thay đổi khí hậu ngày càng mạnh mẽ và vượt lên tất thảy, đó là sự đe dọa bởi tôn giáo quá khích và chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Sự ra đời của Thượng đế ở những tôn giáo khác được thêu dệt dựa trên những câu chuyện thần bí, nhuốm màu sắc thiêng liêng thì trong Nhà máy chế tạo siêu nhiên, Thượng đế được sinh ra từ một chiếc máy bé nhỏ bên dưới một căn hầm không có chút ánh sáng mặt trời. Chiến tranh nổ ra cũng là để tranh giành chút ơn của đấng bề trên

Tuy cuối cùng sự thay da đổi thịt mà các Karburator và Siêu nhiên gây ra đã bị triệt tiêu. Hòa bình được lập lại. Nhưng cuộc sống vô ưu vô lo hay lý tưởng cao đẹp về một cuộc cách mạng phát triển năng lượng đã không còn thực hiện được. Đến cuối truyện tất cả chỉ còn lại mười ba người cuối cùng dùng bữa dưới tán bạch dương, như một kết thúc có hậu ít thấy trong những câu chuyện dystopia điển hình

Karel Capek là nhà văn nổi tiếng của Cộng hòa Czech, những sáng tác của ông đã được xuất bản ở Việt Nam như Những robot toàn năng của Rossum, Khi loài vật lên ngôi và mới đây là Nhà máy chế tạo siêu nhiên đều mang đậm nét khoa học viễn tưởng, tuy nhiên là hàm chứa thông điệp về tương lai có thể xảy đến, “đây không phải là suy đoán về những gì trong tương lai, mà là tấm gương phản chiếu cái đang tồn tại và chúng ta đang sống chung với nó”

Uông Triều
 
Top