What's new
Vietnam - Điện Biên Phủ Kinh Tế

This is a sample guest message. Register a free account today to become a member! Once signed in, you'll be able to participate on this site by adding your own topics and posts, as well as connect with other members through your own private inbox!

Made in China 2025

thinktank.vn

Administrator
Tham vọng 4.0 của Trung Quốc có thể đảo lộn trật tự thương mại toàn cầu

photo1536490673468-1536490673468792177371.jpg

Khi Tổng thống Trump đến Bắc Kinh ngày 7/11/2017, ông nói rất nhiều về thép và xe hơi. Tuy nhiên, điều mà quan chức Washington cũng như các công ty lớn trên thế giới lo lắng là kỷ nguyên 4.0 có thể giúp Trung Quốc thâu tóm công nghệ tương lai


Cách đây 3 năm, Trung Quốc công bố một kế hoạch đầy tham vọng: Made in China 2025. Trong một thập kỷ, Bắc Kinh sẽ xây dựng một đế chế để thống trị các công nghệ tiên tiến như vi mạch tiên tiến, trí tuệ nhân tạo và ô tô điện. Trung Quốc đang tận dụng lợi thế về thị trường người dùng công nghệ lớn nhất thế giới trên chính đất nước họ

Cái giá cho việc thâm nhập vào thị trường Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới – sẽ là mối quan hệ đối tác hoặc quyền sở hữu trí tuệ. Điều thu hút những nhà đầu tư lớn trên thị trường quốc tế chính là lợi nhuận cùng với cơ hội gia nhập thị trường lách được những luật lệ thương mại của Hoa Kỳ


Năm 2016, các quan chức ở Washington bắt đầu gây cản trở việc Trung Quốc mua công nghệ cao cấp. Một doanh nghiệp Mỹ đã tìm cách giúp đỡ một đối tác Trung Quốc bất chấp những trở ngại đó. Công ty, Advanced Micro Devices, lách luật bằng cách không bán các vi mạch mà lại bán bản thiết kế vi mạch độc quyền của họ. Đối tác Trung Quốc có quyền ứng dụng công nghệ đó để tạo ra các vi mạch của riêng mình. Thiết bị vi mạch tiên tiến đã đem lại lợi nhuận khổng lồ cho Advanced Micro Devices

Các quy tắc thương toàn cầu đang thay đổi - và Trung Quốc và Hoa Kỳ đang chạy đua để tạo ra một tương lai với tầm nhìn của riêng họ. Điều này có thể gây ra những thay đổi lớn trong luật lệ thương mại của nền kinh tế toàn cầu thế kỷ 21. Tiền tệ, các phát minh, và ảnh hưởng của chúng đến kinh tế sẽ bị giám sát gắt gao hơn rất nhiều

Ngay cả trước đây, Trung Quốc cũng đã bị ám ảnh với việc tiếp thu công nghệ nước ngoài. Đó được hiểu như cách để kết thúc một thời kỳ đen tối và khôi phục sức mạnh của Trung Quốc. Nhưng Made in China 2025 tham vọng hơn tất cả những mục tiêu của họ trong quá khứ. Một chính sách công nghiệp quốc dân nhằm giành lấy quyền lực và mở rộng tầm ảnh hưởng của kinh tế Trung Quốc ra toàn cầu


Trung Quốc đang dốc hàng tỷ đô la vào đầu tư vào nghiên cứu trong nước, cũng như mua công nghệ tiên tiến từ nước ngoài. Bắc Kinh đã đầu tư hơn 100 tỷ đô la cho một công ty nghiên cứu các chất bán dẫn. Và một kế hoạch khác dự kiến thực hiện vào năm 2030, nhằm mục đích phát triển ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc, trị giá 150 tỷ đô la

Những nỗ lực của Trung Quốc khiến một số quan chức chính phủ và các doanh nghiệp Mỹ yêu cầu phải đánh giá lại cách Hoa Kỳ tiếp cận thương mại. Các nhà lập pháp đang tạo ra hệ thống luật lệ khắt khe hơn về mua hàng công nghệ - điều mà Trung Quốc tỏ ra rất tích cực. Họ cũng đang điều tra liệu Trung Quốc có vi phạm quyền sở hữu trí tuệ hay không

Wilbur L. Ross Jr., Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ cho biết: "Một vài công ty Mỹ đang có xu hướng chia sẻ công nghệ với các nước có tiềm năng là đối thủ cạnh tranh của chúng ta". Có vẻ như "đối thủ" mà ông đề cập đến ở đây chính là Trung Quốc. "Tôi không nghĩ đó là một ý kiến hay. Tôi nghĩ đó là tư duy thiển cận, họ từ bỏ công nghệ chỉ để tăng thêm 20-25% doanh thu"



Trung Quốc đang phụ thuộc phần lớn công nghệ của họ vào các quốc gia phương Tây. Thậm chí là cả những hệ thống cấp cao như máy tính của chính phủ, ngân hàng và phòng thí nghiệm cũng đều sử dụng chip từ Intel và Qualcomm, phần mềm từ Microsoft hoặc Oracle, một sự phụ thuộc mà họ coi đó là lỗ hổng rất lớn

Chính phủ Trung Quốc đang hi vọng sẽ thay đổi điều đó. Theo nghiên cứu của Viện nghiên cứu Trung Quốc Mercator, một think tank của Đức: "Trung Quốc đang nỗ lực để khuyến khích các doanh nghiệp: họ chi 45 tỷ đô la cho các công ty nội địa vay với lãi suất ưu đãi, 3 tỷ đô la đầu tư cho công nghệ và hàng tỷ đô la đã được chi trong các hỗ trợ tài chính khác"

"Made in China 2025 sẽ được chú trọng và đầu tư đáng kể, đặc biệt là ở cấp chính quyền địa phương", Kai-Fu Lee, một nhà đầu tư nổi tiếng ở Bắc Kinh cho biết


Mục tiêu không đơn giản là chiến thắng Hoa Kỳ. Họ đang chuẩn bị cho một tương lai khi các ngành sản xuất giá rẻ không còn đủ sức duy trì sự năng động của nền kinh tế Trung Quốc. Họ muốn nắm bắt các ngành công nghiệp đòi hỏi chuyên môn cao mà không làm ô nhiễm môi trường

Trung Quốc đặt ra mục tiêu đến năm 2025 sẽ đáp ứng gần 75% nhu cầu nội địa đối với robot công nghiệp và hơn 30% nhu cầu về chip điện thoại thông minh. Các mục tiêu khác bao gồm những chiếc xe ô tô sử dụng năng lượng điện và các thiết bị y tế cao cấp

Mục tiêu cho Made in China 2025 đã được tham khảo từ một kế hoạch của chính phủ Đức gọi là Industrie 4.0, đòi hỏi phát triển công nghệ tự động hóa và sự phát triển của các nhà máy tự động sử dụng rất ít nhân công. Và tham vọng thống lĩnh nền kinh tế thế giới của Trung Quốc ngày nay cũng được truyền cảm hứng từ nước Đức


Năm ngoái, một nhà sản xuất thiết bị Trung Quốc có tên Midea đã bất ngờ đạt được thỏa thuận mua lại Kuka - một công ty robot tiên tiến tại Đức với giá 3,9 tỷ USD. Thỏa thuận này khiến Midea trở thành một công ty lớn trong lĩnh vực tự động hóa - nổi tiếng với tủ lạnh và nồi cơm điện

"Quan hệ đối tác của chúng tôi với Kuka thực ra là về việc cải tiến toàn bộ nhà máy", Irene Chen, phát ngôn viên của Midea cho biết

Trường hợp không thể mua được công nghệ, chính phủ Trung Quốc vẫn muốn các doanh nghiệp tiếp thu nó từ các công ty nước ngoài thông qua giao dịch hoặc thậm chí là chấp nhận những luật lệ khắt khe hơn

Họ sẽ sớm yêu cầu các công ty ô tô nước ngoài sản xuất xe điện ngay ở tại Trung Quốc, nếu họ muốn tiếp tục bán các loại xe chạy bằng xăng trong thị trường Trung Quốc – thị trường xe hơi lớn nhất thế giới hiện nay. General Motors, Volkswagen và các doanh nghiệp khác đã cạnh tranh gay gắt để thành lập liên doanh với các đối tác Trung Quốc


"Luật bảo vệ an ninh mạng được ban hành vào năm 2017 cho phép Bộ An ninh Quốc gia nắm quyền đánh giá an ninh công nghệ được bán hoặc sử dụng ở Trung Quốc", theo lời James A. Lewis, Phó chủ tịch cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế. Luật này có thể khiến các công ty bị lộ một số thông tin tuyệt mật nhất của họ

"Tại một số công ty, các quan chức an ninh Trung Quốc đi thị thực kinh doanh tiến hành kiểm tra các "clean room" của công ty đó tại Hoa Kỳ", ông Lewis nói. Các công ty cho rằng, việc kiểm tra đó cần được giám sát để hạn chế việc các quan chức này có thể "ăn cắp công nghệ"

Tuy nhiên nếu các công ty đó có thị phần lớn ở Trung Quốc, họ vẫn sẽ phải chấp nhận sự kiểm tra đó, ông Lewis nói. "Mọi người đều sợ bị trả đũa. Không ai muốn mất thị trường khổng lồ Trung Quốc"

Cleanroom – "phòng sạch" là một phòng mà nồng độ của hạt lơ lửng trong không khí bị khống chế. Nó được xây dựng và sử dụng trong một kết cấu sao cho sự có mặt, sự sản sinh và duy trì các hạt trong phòng được giảm đến tối thiểu và các yếu tố khác trong phòng như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất đều có thể khống chế và điều khiển. Cleanroom thường được sử dụng trong quá trình sản xuất công nghiệp chuyên ngành hoặc nghiên cứu khoa học, bao gồm cả sản xuất dược phẩm và bộ vi xử lý



Rất thận trọng, Hoa Kỳ đã sử dụng các quy tắc hiện hành để ngăn chặn việc Trung Quốc thâu doanh nghiệp nước ngoài trong các lĩnh vực quan trọng đối với an ninh quốc gia. Nhưng nhiều quy tắc tóm các trong số đó không ngăn chặn được triệt để các giao dịch, như trường hợp của Advanced Micro Devices

Liên doanh A.M.D với đối tác Trung Quốc là một tòa nhà kính đặt tại thành phố Thành Đô - được gọi là Công viên phần mềm Tianfu. Công viên đại diện cho tầm nhìn của Bắc Kinh về tương lai. Dưới một dãy những tòa tháp văn phòng, khách sạn và khu chung cư, cây cối và vỉa hè chất cứng với những chiếc xe đạp. Văn phòng của các công ty sáng tạo nhất của Trung Quốc, như Huawei và Tencent, đặt ở ngay bên cạnh các đối thủ cạnh tranh nước ngoài của họ, như SAP và Accenture

Bên trong một trong những tòa tháp kính, A.M.D. hợp tác với đối tác Trung Quốc của họ, một công ty có tên là Sugon, để sản xuất những con chip mới. Với thỏa thuận gần 300 triệu đô la, A.M.D. đã đồng ý cấp phép công nghệ sản xuấy chip cho Sugon để sản xuất chip cho các máy chủ. Bởi vì A.M.D. kiểm soát sự liên doanh này, công nghệ được coi là vẫn thuộc về Hoa Kỳ

Tuy nhiên A.M.D. đánh dấu mối quan hệ đối tác thứ hai cho phép công ty Trung Quốc kiểm soát liên doanh. Liên doanh đó hoạt động trên các ứng dụng như tích hợp chip với máy chủ. Hai liên doanh này nằm trên tầng 11 và 12 của tòa nhà


Các chuyên gia cho rằng quan hệ đối tác kép có thể giúp Trung Quốc phát triển một thế hệ siêu máy tính mới. Trung Quốc đã chế tạo những chiếc máy tính tốc độ nhanh nhất thế giới, nhưng họ chạy trên những con chip cây nhà lá vườn - không thể đọc được những phần mềm phổ biến cho các siêu máy tính.

Với sự giúp đỡ của A.M.D., các chuyên gia cho rằng, Sugon có thể phát triển những con chip giúp các siêu máy tính của Trung Quốc linh hoạt hơn, thay vì phải mua chúng từ các công ty nước ngoài. "Chúng tôi đã làm việc rất rõ ràng với các quan chức chính phủ Hoa Kỳ về chiến lược và chi tiết cụ thể của hàng hóa công nghệ, đó được phân loại là hàng hóa được phép xuất khẩu", một phát ngôn viên của A.M.D. cho biết trong một tuyên bố gửi qua email

Ông nói thêm rằng các bộ xử lý cũng có hiệu suất thấp hơn mẫu mà A.M.D. bán ở Mỹ. Các giám đốc điều hành tại Thành Đô cho biết có sự tách biệt rõ ràng giữa hai liên doanh, và liên doanh kiểm soát bở Trung Quốc thì không liên quan đến phát triển chip

Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn với các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc, Zhang Yunquan - một nhà nghiên cứu chính phủ hàng đầu và là người đứng đầu Trung tâm Supercomputing Quốc gia ở Tế Nam, Trung Quốc, cho biết Sugon có thể sử dụng liên doanh để chế tạo vi mạch siêu máy tính. Theo các chuyên gia, siêu máy tính như vậy sẽ đóng vai trò rất quan trọng trong việc thiết kế hệ thống vũ khí thế hệ mới

"Khi họ lần đầu tiên công khai quan hệ đối tác, tôi đã bị sốc", Stacy Rasgon - một nhà phân tích bán dẫn trả lời Sanford Bernstein. "Bạn cho rằng sở hữu trí tuệ và liên doanh sẽ thuộc quyền kiểm soát của CFIUS (Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Hoa Kỳ)?" ông Rasgon nói "Nên là như vậy chứ, nhưng đáng ngạc nhiên là không"



Có lẽ một số thành viên của chính quyền Trump cần phải đọc một cuốn sách của hai đại tá Không quân Trung Quốc được gọi là: "Chiến tranh không hạn chế" (Unrestricted Warfare). Cuốn sách cho rằng Trung Quốc không cần phải tuân theo quân đội Hoa Kỳ. Thay vào đó, Trung Quốc có thể tận dụng lợi thế của nền kinh tế toàn cầu và Internet để hạ gục Hoa Kỳ - đối thủ chính của họ

Một số quan chức Mỹ tìm thấy trong đó định hướng cho các kế hoạch của Trung Quốc. Một số nhà lập pháp Hoa Kỳ đang đề xuất để củng cố luật tiếp quản của Mỹ để đánh giá lại các thỏa thuận về kinh tế cũng như cơ sở an ninh quốc gia

Họ cũng xem xét lại các điều luật về cấp phép và liên doanh. Đại diện thương mại Hoa Kỳ cũng đã đưa ra một cuộc điều tra về việc liệu các công ty Trung Quốc có ăn cắp tài sản trí tuệ hay không

Greg Levesque - giám đốc điều hành của Pointe Bello - một công ty nghiên cứu ở Washington, và là cựu giám đốc điều hành của Hội đồng kinh doanh Mỹ - Trung, nói: " Các công ty Mỹ đang bán đi chính lợi thế cạnh tranh của họ"

Những thay đổi như vậy có thể tác động thông qua thế giới công nghệ. Các khoản đầu tư từ Trung Quốc thường là lớn hơn và lại ít ràng buộc hơn. Một số công ty công nghệ cho rằng điều đó sẽ thúc đẩy cho sự đổi mới. Đầu tư của Trung Quốc cho khoa học và nghiên cứu cũng đang tăng lên giữa thời điểm mà chính phủ Hoa Kỳ và các quốc gia khác thì lại cắt giảm

Tuy nhiên, nhiều công ty Mỹ lo sợ việc lách luật cuối cùng sẽ để lại hậu quả khôn lương. Hoa Kỳ từng tin rằng đưa Trung Quốc vào Tổ chức Thương mại Thế giới, nơi giám sát các tranh chấp thương mại toàn cầu, sẽ khiến Trung Quốc tuân theo các quy tắc. Nhưng W.T.O. đã tỏ ra bất lực với các vấn đề liên quan đến công nghệ

Thông điệp đã rõ ràng: các công ty Mỹ có nguy cơ bị đánh bật ra khỏi thị trường

Ông Jeremie Waterman, Chủ tịch Trung tâm Trung Quốc tại Phòng Thương mại Hoa Kỳ cho biết: "Made in China 2025 dường như đánh bật tất cả các khái niệm về lợi thế so sánh và thâu tóm các mặt hàng xuất khẩu có giá trị gia tăng cao về Trung Quốc

"Nếu Made in China 2025 đạt được mục tiêu của mình," ông nói, "trong tương lai, Hoa Kỳ và các nước khác có thể sẽ phải xuất khẩu những thứ như dầu, gas, thịt bò và đậu tương sang Trung Quốc"

Nguyễn Thái Quỳnh Trang
 
Made in China 2025
Kế hoạch ngáng đường đàm phán thương mại Mỹ - Trung

Nỗ lực của Trung Quốc nhằm thống trị công nghệ trong tương lai là một trong những rào cản lớn nhất với khả năng giải quyết chiến tranh thương mại

Quan chức Mỹ và Trung Quốc đều tỏ ra không mấy lạc quan về khả năng có kết quả đột phá, khi Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ - Donald Trump gặp nhau bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Argentina cuối tháng tới. Ông Trump vẫn đe dọa áp thêm thuế nhập khẩu. Còn ông Tập lại chuẩn bị cho cuộc chiến trường kỳ bằng các biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng lên tăng trưởng, đồng thời không phát tín hiệu nhượng bộ kế hoạch tăng cường sức mạnh công nghệ của quốc gia

Với ông Tập, từ bỏ các ngành công nghiệp nặng truyền thống, và thống trị các ngành công nghiệp mới, sạch hơn là trọng tâm cam kết tạo ra một xã hội thịnh vượng. Chính quyền ông Trump thì lại muốn duy trì vị thế vượt trội về kinh tế của Mỹ. Trong một bài phát biểu gần đây, cố vấn kinh tế cấp cao của Nhà Trắng - Larry Kudlow cho biết: “Chúng ta đang có lợi thế về kinh tế”

Bắc Kinh đang chơi một cuộc chơi dài hạn. Năm 2015, họ lần đầu công bố kế hoạch Made in China 2025 và ngày càng thu hút nhiều sự chú ý. Nói ngắn gọn, đây là kế hoạch nhằm cải tổ Trung Quốc, biến họ thành một nền kinh tế công nghệ cao

china-us-2-7448-1540807852.jpg

Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ - Donald Trump

Made in China 2025 xác định 10 ngành công nghiệp mà họ muốn có khả năng cạnh tranh trên toàn cầu trước năm 2025, và thống trị trong thế kỷ 21. Đó là robot, phương tiện giao thông năng lượng mới, công nghệ sinh học, vũ trụ, vận tải biển cao cấp, thiết bị đường sắt công nghệ cao, thiết bị điện, vật liệu mới, phần mềm và công nghệ thông tin thế hệ mới, máy nông nghiệp. Họ còn có một chiến lược phát triển riêng cho Trí tuệ nhân tạo (AI), được công bố năm ngoái. Trung Quốc muốn trở thành trung tâm đột phá về AI của thế giới trước năm 2030

Trung Quốc dĩ nhiên có lý do để làm việc này. Họ muốn chuyển dịch nền kinh tế, từ dựa vào các ngành cần nhiều lao động, sang sản xuất công nghệ cao. Chi phí nhân công tăng, trong bối cảnh dân số già đi nhanh chóng khiến lực lượng lao động co lại đã làm giảm đáng kể sức cạnh tranh của nước này. Để bật lên, Trung Quốc cần chuyển sang các ngành công nghiệp mà các nước phát triển đang thống trị

Mỹ thì tỏ ra không hài lòng với chiến lược này của Trung Quốc. Các công ty Mỹ từ lâu đã cáo buộc Trung Quốc sử dụng hàng loạt chiêu thức nhằm buộc họ chuyển giao tài sản trí tuệ, thậm chí ăn trộm bí mật thương mại của Mỹ. Doanh nghiệp nước ngoài lo ngại sẽ không thể cạnh tranh với công ty Trung Quốc trong các ngành sản xuất công nghệ cao khi những công ty này được Chính phủ hỗ trợ. Hồi tháng 3, Đại diện Thương mại Mỹ - Robert Lighthizer từng tuyên bố trước Thượng viện Mỹ rằng “Có những thứ mà nếu Trung Quốc thống trị thế giới, Mỹ sẽ bất lợi”

Giới phân tích cho rằng việc Mỹ lo lắng cũng khá dễ hiểu, dù nước này vẫn đang có lợi thế trong các ngành công nghiệp mà Trung Quốc muốn đẩy mạnh. Năm 2014, Trung Quốc đã chấm dứt sự thống trị của Nhật Bản tại châu Á trong xuất khẩu hàng công nghệ cao, ADB cho biết. Năm đó, nước này đóng góp 44% hàng công nghệ cao xuất khẩu của khu vực, như thiết bị y tế, máy bay và thiết bị viễn thông tăng so với chỉ 4% năm 2000. Trung Quốc cũng đang tăng tốc phát triển năng lượng tái tạo, xe điện và sản xuất máy bay

c919-3992-1540807852.jpg

Máy bay C919 do Trung Quốc sản xuất

Vài tháng qua, Mỹ và Trung Quốc đã đánh thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa của nhau, châm ngòi cho cuộc chiến thương mại có quy mô khổng lồ. Thuế nhập khẩu mà ông Trump đánh vào hàng Trung Quốc bao gồm rất nhiều lĩnh vực được ưu tiên trong Made in China 2025. Đánh trực diện vào kế hoạch này sẽ giải quyết được phàn nàn của nhiều công ty Mỹ tại Trung Quốc. Nó có tác dụng hơn nhiều so với các đòn thuế trước của ông Trump, đánh lên máy giặt, pin năng lượng mặt trời, nhôm và thép

Dĩ nhiên, Trung Quốc không vì sức ép mà từ bỏ tham vọng của mình. Trước các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ hồi tháng 5, nước này còn khẳng định không chấp nhận các điều kiện ban đầu của Mỹ, trong đó có từ bỏ Made in China 2025. Sau việc Mỹ cấm các công ty trong nước làm ăn với ZTE vì bán hàng trái phép sang Iran, khiến hoạt động của đại gia viễn thông này tê liệt, Trung Quốc càng nhận ra sự cần thiết của việc nắm bắt công nghệ lớn và sáng tạo trong nước

Dù vậy, trong vài tháng qua, Bắc Kinh lại kêu gọi quan chức và giới truyền thông giảm ca tụng sức mạnh kinh tế của Trung Quốc. Thay vì thể hiện mình như "gã khổng lồ nhiều sức mạnh", họ tỏ ra mình là một bên khiêm nhường muốn hỗ trợ cho các nước cần giúp đỡ. Truyền thông nhà nước cũng được yêu cầu giảm nhắc đến Made in China 2025

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa họ sẵn sàng từ bỏ kế hoạch. Bản Made in China 2025 chính thức không đề ra mục tiêu với các công ty Trung Quốc, về thị phần trong nước và toàn cầu, thậm chí khẳng định việc thực thi còn tùy thuộc vào thị trường. Nhưng tài liệu không chính thức “Made in China 2025 Major Technical Road Map” - còn có tên khác là Sách Xanh - lại liệt kê khá nhiều mục tiêu trong suốt 296 trang

Trong một tuyên bố hồi tháng 4, Bộ trưởng Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc - Miao Wei khẳng định các mục tiêu này là không chính thức và không có nhiều ảnh hưởng. Họ cam kết kế hoạch Made in China 2025 áp dụng như nhau với cả công ty trong nước và nước ngoài

Trung Quốc không phải quốc gia duy nhất hỗ trợ các ngành công nghiệp trong nước. Đây từng là trọng tâm kế hoạch tăng trưởng của Nhật trong thập niên 70 và 80. Made in China 2025 cũng lấy cảm hứng từ Industry 4.0 của Đức năm 2013. Chính tại Mỹ, các đột phá trong sản phẩm bán dẫn, năng lượng nguyên tử, công nghệ hình ảnh và nhiều lĩnh vực khác cũng được hỗ trợ bởi các chính sách công nghiệp

Dù vậy, Made in China 2025 lại đang là yếu tố thay đổi mối quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ. Nó là một trong những điểm nghẽn được đánh giá khiến hai nền kinh tế hàng đầu thế giới khó đạt thỏa thuận thương mại

Bộ trưởng Thương mại Mỹ - Wilbur Ross luôn cho rằng đây là sự tấn công vào “các thiên tài của Mỹ”, do nó giúp các công ty Trung Quốc có lợi thế trước các hãng như Boeing hay Intel. Tuy vậy, giới chức Trung Quốc chỉ coi đây là cách để họ leo lên trong chuỗi giá trị toàn cầu

“Nó cho thấy rõ ràng thứ mà mọi người đang lo lắng. Quy mô và sự chi tiết của kế hoạch này có vẻ đã khiến mọi thứ đi vào bế tắc”, Timothy Stratford - cựu trợ lý đại diện thương mại Mỹ cho biết

Hà Thu
 
Mỹ giáng đòn chí tử vào tham vọng công nghệ của Trung Quốc

technology-k0mc--920x613@livemint_311542278.jpg

Ngày 29.10, chính quyền Trump đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu linh kiện cho Công ty sản xuất Mạch tích hợp Fujian Jinhua

Tấn công công ty công nghệ

Động thái của Mỹ xuất phát từ lý do lo ngại an ninh quốc gia là tâm điểm của cuộc xung đột giữa hai cường quốc kinh tế đối với công nghệ và thương mại. Nó cũng cho thấy Trung Quốc thiếu các công ty bán dẫn trong nước thành công, và đây là một trong những lỗ hổng lớn nhất trong nỗ lực của đất nước để trở thành một cường quốc công nghệ toàn cầu

Hôm 29.10, Bộ Thương mại Mỹ đã thông báo rằng họ đang hạn chế các công ty Mỹ bán phần mềm và công nghệ quan trọng cho Công ty Mạch Tích hợp Fujian Jinhua, nói rằng "đặt ra một nguy cơ đáng kể khi tham gia vào các hoạt động trái ngược với lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ "

Lệnh cấm có thể khiến nhà sản xuất chip, dựa vào công nghệ nước ngoài, chịu một cú sốc lớn. Một động thái tương tự của Mỹ đối với nhà sản xuất thiết bị viễn thông của Trung Quốc ZTE trong tháng 4 đã khiến các nhà máy của hãng ngừng hoạt động trong nhiều tháng

Chính phủ Mỹ không cung cấp chi tiết về những hoạt động tiềm năng mà họ lo lắng. Nhưng Fujian Jinhua, thuộc sở hữu của chính quyền tỉnh Phúc Kiến, đã bị cáo buộc ăn cắp bí mật thương mại của nhà sản xuất chip Micron của Mỹ (MU)

Chính quyền Trump đã nói rằng những nỗ lực của Trung Quốc để nắm giữ công nghệ của Mỹ là "một mối đe dọa sinh tồn" đối với tương lai của nền kinh tế Mỹ. Đó là một tác nhân quan trọng trong cuộc chiến thương mại với Bắc Kinh, áp đặt mức thuế lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và đe dọa nhiều hơn trừ khi Bắc Kinh thay đổi chính sách công nghiệp của mình

Chính phủ Trung Quốc nhìn nhận tình hình rất khác, xem nhu cầu phát triển các ngành công nghiệp chế tạo công nghệ cao là điều quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của nó. Mặc dù có nhiều khiếu nại từ các công ty, Trung Quốc phủ nhận rằng nước đã tìm cách giành được tài sản trí tuệ của Mỹ bằng các phương tiện không công bằng

Giống như lệnh cấm của ZTE, động thái với Fujian Jinhua có thể sẽ tạo ra thêm những căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh

Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một thông báo vào ngày 30.10 rằng"Trung Quốc phản đối hành vi lạm dụng các khái niệm về an ninh quốc gia và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, cũng như các biện pháp trừng phạt đơn phương của Mỹ và sự can thiệp của nó trong hợp tác thương mại quốc tế bình thường giữa các công ty"

Sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ nước ngoài

Ông Tập đã xem việc xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc một ưu tiên quan trọng, thậm chí so sánh một con chip máy tính với trái tim con người

"Dù một người có cao lớn đến đâu, người đó cũngg không bao giờ có thể mạnh mẽ mà không có một trái tim mạnh mẽ và hiệu quả", ông Tập đã nói như vậy rong một chuyến thăm một nhà máy sản xuất chất bán dẫn ở miền trung Trung Quốc vào tháng 4

Trái tim đó hiện đang được cung cấp bởi công nghệ nước ngoài. Trung Quốc mua nhiều chip máy tính hơn bất kỳ quốc gia nào khác, tiêu thụ khoảng 140 tỷ USD, hay 38%, chất bán dẫn của thế giới, theo hãng nghiên cứu IC Insights. Bất chấp nhu cầu lớn, Trung Quốc chỉ sản xuất 18,5 tỷ USD chip, tương đương khoảng 13% sản lượng chip thế giới

Bắc Kinh đang tích cực cố gắng để thu hẹp khoảng cách đó, nhưng phát triển một ngành công nghiệp chip cạnh tranh là tốn kém, nhạy cảm về mặt chính trị và cần có thời gian

Chính phủ đã đầu tư hàng tỷ USD vào các nhà sản xuất chip trong nước như Fujian Jinhua, Tsinghua Unigroup và Bộ nhớ Innotron để giúp họ phát triển tài sản trí tuệ của mình. Ngay cả công ty thương mại điện tử Alibaba đang tham gia vào trò chơi, thông báo tháng trước rằng họ sẽ thành lập một công ty tập trung xây dựng các chip thông minh nhân tạo cho điện toán đám mây, thiết bị kết nối internet và các lĩnh vực khác

Các công ty Trung Quốc cũng đã cố gắng để tiếp cận công nghệ khi mua các doanh nghiệp chip nước ngoài. Nhưng nhiều nỗ lực để mua cổ phần tại các công ty Mỹ thất bại sau khi chính quyền Mỹ phản đối các thỏa thuận về an ninh quốc gia

Bất chấp những trở ngại, Trung Quốc vẫn kiên quyết phát triển ngành này. Kế hoạch "Made in China 2025" của Bắc Kinh - một trong những chính sách công nghiệp được chính quyền Trump chỉ ra là một mối quan ngại - bao gồm mục tiêu đầy tham vọng của việc đạt được tự cung tự cấp trong các ngành công nghiệp công nghệ cao, bao gồm cả chất bán dẫn, vào năm 2025

Theo SEMI, Hiệp hội quốc tế về các công ty cung cấp cho ngành công nghiệp điện tử, Trung Quốc cần công nghệ nước ngoài để tiếp tục phát triển ngành công nghiệp chip trong nước

Ông Lung Chu, người đứng đầu SEMI nói với các phóng viên tại Thượng Hải vào tháng trước rằng: "Chúng ta cần phải đối mặt với thực tế rằng vẫn còn một khoảng cách nhất định giữa ngành công nghiệp bán dẫn trong nước và mức độ tiên tiến quốc tế. Vì vậy, hợp tác quốc tế là chìa khóa cho sự phát triển của ngành"

CNN
 
Nhân tài Trung Quốc
Mục tiêu mới của Mỹ trong thương chiến

Các sinh viên, học giả Trung Quốc tại Mỹ đang đối mặt với nhiều kìm kẹp, khiến họ cân nhắc nhiều hơn tới phương án về nước làm việc


5aa33dffa3106e7d2d764340-jpeg-9672-1559622374.jpg

Nam sinh viên Trung Quốc trong khuôn viên một trường đại học ở Mỹ
Đầu tiên là thương mại, sau đó đến công nghệ và giờ đây là nhân tài. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang nhắm mục tiêu vào những công dân ưu tú và sáng giá nhất của Trung Quốc ở Mỹ, xem xét kỹ lưỡng các nhà nghiên cứu có mối liên hệ với Bắc Kinh và hạn chế thị thực đối với sinh viên Trung Quốc

Một số sinh viên mới tốt nghiệp và học giả Trung Quốc cho biết những tuần gần đây, môi trường học tập và làm việc tại Mỹ ngày càng trở nên kém thân thiện. Đại học Emory đã sa thải hai giáo sư người Mỹ gốc Hoa hôm 16/5 và Bộ Giáo dục Trung Quốc hôm qua cảnh báo sinh viên cần cẩn trọng khi xin học tại Mỹ trong bối cảnh số lượng visa du học bị từ chối ngày càng tăng

"Tôi hồi hộp, lo âu và buồn vì xung đột không cần thiết", Liu Yuanli, người sáng lập chương trình Sáng kiến Trung Quốc thuộc Trường Y tế Công cộng Harvard, hiện là hiệu trưởng trường Y tế Công cộng thuộc Liên hiệp Đại học Y khoa Bắc Kinh, chia sẻ. "Việc hạn chế đối với các học giả và sinh viên Trung Quốc là không đúng đắn, đi ngược lại những giá trị cốt lõi vốn biến Mỹ thành một quốc gia tuyệt vời"

Bước phát triển mới nhất này làm bật lên cách mà xung đột thương mại thay đổi cơ bản mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, từ phụ thuộc lẫn nhau đến hoài nghi chồng chất. Tổng thống Trump đã mở rộng các biện pháp kiềm chế hàng hóa Trung Quốc và Bắc Kinh đã lập một danh sách những thực thể nước ngoài "không đáng tin cậy" kể từ sau khi các cuộc đàm phán thương mại giữa hai bên sụp đổ hồi đầu tháng trước, khiến thế giới lo ngại về một cuộc suy thoái toàn cầu

Giáo dục suốt hàng thập kỷ qua là một khía cạnh quan trọng trong hợp tác Mỹ - Trung. Năm ngoái, Mỹ đón 360.000 học sinh, sinh viên Trung Quốc, nhiều nhất trong số các quốc gia có sinh viên theo học tại Mỹ

Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng đã chậm lại vì chiến tranh thương mại với số sinh viên năm ngoái chỉ tăng 3,6%, bằng một nửa so với năm trước đó. Trong ba tháng đầu năm nay, tỷ lệ sinh viên có học bổng do chính phủ Trung Quốc cấp bị từ chối visa vào Mỹ đã tăng 13,5%

Theo một số nghiên cứu sinh tiến sĩ Trung Quốc tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), quá trình xin gia hạn visa hàng năm, trước đây mất khoảng ba tuần nhưng hiện kéo dài tới vài tháng. Một người cho biết các sinh viên, nghiên cứu sinh Trung Quốc đang có xu hướng lựa chọn phương án về nước sau khi tốt nghiệp vì lo lắng rằng tình trạng kiểm soát chặt chẽ đối với người Trung Quốc sẽ tiếp diễn trong nhiều năm nữa

"Hành động của phía Mỹ đang gây khó khăn cho hoạt động trao đổi và hợp tác giáo dục Mỹ - Trung", Xu Yongji, phó giám đốc Vụ Hợp tác Giáo dục và Trao đổi Quốc tế thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc ngày 3/6 nói tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh. "Chúng tôi hy vọng phía Mỹ sẽ sửa chữa những hành động sai lầm càng sớm càng tốt, giữ thái độ tích cực hơn, thực hiện những biện pháp hữu ích để thúc đẩy trao đổi và hợp tác giáo dục song phương"

Bộ Giáo dục Trung Quốc chỉ trích cái mà họ gọi là các cáo buộc vô căn cứ về những "hoạt động gián điệp phi truyền thống" mà Washington đưa ra với Bắc Kinh

Lo lắng vẫn tồn tại bất chấp những tiến bộ mà Trung Quốc tuyên bố đạt được sau cuộc gặp giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Argentina hồi năm ngoái. Dù truyền thông Trung Quốc nói Trump đã tái khẳng định mong muốn của Mỹ được đón tiếp sinh viên, học sinh Trung Quốc, Nhà Trắng không đề cập tới bất kỳ thỏa thuận nào về vấn đề này

Chính quyền Trump trong Chiến lược An ninh Quốc gia năm 2017 tuyên bố sẽ xem xét lại các thủ tục cấp visa và cân nhắc đặt ra những hạn chế nhất định đối với các sinh viên khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học từ một số quốc gia nhằm đảm bảo tài sản trí tuệ không rơi vào tay các đối thủ cạnh tranh. Tháng 6 năm ngoái, Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay sẽ giới hạn thị thực đối với các sinh viên Trung Quốc theo học ngành khoa học và kỹ thuật

Vài trường đại học Mỹ đã có những động thái hưởng ứng chính sách của chính quyền, ví dụ Đại học Emory đã sa thải một nhà nghiên cứu về gen của Trung Quốc hay Trung tâm Ung thư M.D. Anderson thuộc Đại học Texas cũng sa thải ba nhà nghiên cứu vì liên quan tới một cuộc điều tra về nguy cơ quỹ nghiên cứu liên bang bị thế lực nước ngoài lợi dụng

Tuy nhiên, một số người đã lên tiếng chống lại xu hướng trên, bao gồm Chủ tịch Đại học Yale Peter Salovey. Trong một bức thư mở gửi đi ngày 23/5, ông khẳng định Đại học Yale vẫn "kiên định giữ cam kết" với những tài năng nước ngoài. Bộ Ngoại giao Trung Quốc ủng hộ lập trường của Salovey, nhấn mạnh việc trao đổi văn hóa và nhân sự giữa hai quốc gia "không nên bị chính trị hóa"

Việc hạn chế cấp visa đang làm gia tăng làn sóng cử nhân, học giả, chuyên gia Trung Quốc trở về nước sau khi học tập, làm việc tại Mỹ. Đại học Tế Nam, một trong những trường đại học hàng đầu Trung Quốc, đã cam kết sẽ nhận giáo sư Li và đội ngũ nhân viên phòng thí nghiệm của ông sau khi ông bị Đại học Emory sa thải. Các công ty Trung Quốc cũng đang tích cực tiếp cận những nhân viên trở về từ Thung lũng Silicon Mỹ

"Tất nhiên, chúng tôi vui mừng được đón họ, nếu họ là những người chúng tôi cần", nhà sáng lập tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei Nhậm Chính Phi, tuần trước cho hay

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không ít lần kêu gọi "đổi mới bản địa" trong các ngành công nghệ cốt lõi kể từ khi lên nắm quyền hồi năm 2012. Trung Quốc đang thúc đẩy cải cách giáo dục đại học. Mỹ năm 2018 đứng thứ 6 trong bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới Toàn cầu, trong khi Trung Quốc xếp thứ 17

"Không thể dựa vào Mỹ về công nghệ và đổi mới. Trung Quốc từ lâu đã hiểu được điều đó", Suisheng Zhao, giám đốc Trung tâm Hợp tác Mỹ - Trung tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Josef Korbel thuộc Đại học Denver, Mỹ, nói. "Trung Quốc không có cách nào tốt hơn là tự phát triển tài năng công nghệ cao của riêng mình"

Vũ Hoàng
 
Virus Corona đánh vào "trái tim" tham vọng Made in China 2025

corona-1580893936841687010300-crop-158089394273939911105.jpg

Thành phố Vũ Hán đã bị phong tỏa sau khi dịch viêm đường hô hấp cấp bùng phát

Thành phố Vũ Hán còn được gọi là "Chicago của phương đông" vì tính chất quan trọng về giao thương và công nghiệp

Vai trò chủ chốt trong tham vọng Made in China 2025

Sự bùng phát của dịch bệnh do virus chủng corona mới, gọi tắt là nCoV, đang tạo ra các tác động trực tiếp tới ngành sản xuất của Trung Quốc, đặc biệt là tại tỉnh Hồ Bắc, nơi đóng vai trò chiến lược trong tham vọng "Made in China 2025" của nước này, và là trung tâm của ngành công nghiệp sản xuất ô tô

Hiện tại, các hoạt động sản xuất tại thành phố Vũ Hán, nơi bùng phát dịch bệnh, đã được hạn chế ở mức tối đa, khi đa phần công nhân được khuyến khích ở nhà

Dưới sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, một số công ty sản xuất thép, hoá chất và sản phẩm bán dẫn, cũng như điện lực, vẫn tiếp tục hoạt động, qua đó cho thấy một số ưu tiên nhất định cho Vũ Hán của chính quyền Bắc Kinh


Nằm ở vị trí chiến lược và điểm giao nhau của 2 con sông lớn là Trường Giang và Hán Thuỷ, Vũ Hán đã trở thành một trung tâm công nghiệp quan trọng của Trung Quốc, một phần là bởi những lợi thế lớn về mặt hậu cần

Tỉnh Hồ Bắc, với thủ phủ là Vũ Hán, hiện chiếm khoảng 4% GDP của Trung Quốc. Vũ Hán đóng vai trò chủ chốt trong tham vọng Made in China 2025

Các công ty đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch công nghiệp này đều đóng tại Vũ Hán. Tsinghua Unigroup, một công ty sản xuất chất bán dẫn lớn ở Vũ Hán, là doanh nghiệp Trung Quốc đầu tiên sản xuất quy mô lớn chip thẻ nhớ 3D NAND

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến thăm nhà máy sản xuất chip ở Vũ Hán của Yangtze Memory Technologies, một công ty con của Unigroup vào năm 2018, hành động cho thấy chính quyền Bắc Kinh muốn đẩy nhanh sự phát triển ngành sản xuất chất bán dẫn

Vũ Hán cũng được coi là trung tâm trong nỗ lực của Bắc Kinh nhằm làm giảm sự phụ thuộc vào các công ty sản xuất chip nước ngoài, nhất là khi Mỹ đưa ra lệnh trừng phạt đối với công ty sản xuất điện thoại ZTE vào năm ngoái

Ngoài ra, BEO Technology Group, một công ty sản xuất tấm nền màn hình lớn tại Trung Quốc, cũng có nhà máy tại Vũ Hán

Dự án xe không người lái là một trong những ưu tiên của Made in China 2025, trong đó Vũ Hán đã trở thành thành phố đầu tiên tại Trung Quốc cho phép hoạt động dịch vụ xe buýt tự lái. Hiện thành phố đã cho phép một số công ty, bao gồm cả hãng tìm kiếm Baidu, thử nghiệm dịch vụ này trên đường phố

Hãng sản xuất điện thoại Xiaomi hiện có một trung tâm phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) tại Vũ Hán, đã thông báo cho phép nhân viên làm việc tại nhà, hoặc chờ đợi thông tin từ nhà chức trách để quay trở lại các phòng thí nghiệm

Ngoài ra, Vũ Hán cũng có vai trò quan trọng đối với ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc. Các nhà máy tại tỉnh Hồ Bắc sản xuất 2,42 triệu xe vào năm 2018, đóng góp 10% tổng sản lượng xe ô tô tại Trung Quốc và vượt qua số lượng sản xuất tại Pháp, Anh và Thái Lan. General Motors, Honda Motor và PSA Groupe đều có các liên doanh tại đây. Bên cạnh đó, hơn 500 hãng sản xuất các bộ phận ô tô cũng có nhà máy tại Vũ Hán

Đình trệ vì virus Corona

Các công ty tại Hồ Bắc đã kéo dài thời gian nghỉ Tết cho đến ít nhất là 13/2, lâu hơn thời điểm đi làm lại ở Thượng Hải và Bắc Kinh. Hiện đã có hơn 5.000 người bị nhiễm nCoV tại Vũ Hán, và hơn 10.000 người khác trên toàn tỉnh Hồ Bắc

Một chuyên gia trong lĩnh vực chất bán dẫn đã mô tả tình hình tại Vũ Hán trong những ngày qua:"Các công nhân về quê sau dịp nghỉ lễ Tết nguyên đán không thể quay trở lại thành phố, và quan trọng hơn là các công ty đặt hàng không thể vào Vũ Hán để kiểm tra chất lượng sản phẩm, do đó ảnh hưởng tới việc vận hành các dây chuyền sản xuất"

"Trong thời điểm các cuộc kiểm tra an toàn bị đình trệ, việc chuẩn bị cho kế hoạch thương mại hoá không thể tiến hành", một chuyên gia tại công ty phát triển xe tự lái cho biết

"Kể cả khi các nhà máy được đưa vào hoạt động trở lại, chúng tôi không thể đưa việc sản xuất trở lại như bình thường, nhất là khi các linh kiện được mua từ nhiều thành phố khác nhau", một nhân viên tại công ty sản xuất ô tô Dongfeng Motor Group nói

F-Tech, một công ty con của Honda Motor, đã quyết định sản xuất các sản phẩm phanh xe ô tô tại Philippines, thay vì nhà máy ở Vũ Hán

Lãnh đạo một công ty sản xuất ô tô Nhật Bản cho biết, năng lực sản xuất ô tô tại Trung Quốc có thể sẽ bị tác động tiêu cực. "Chúng tôi đã bắt đầu xem lại nguồn cung hàng để tính toán khả năng sản xuất các bộ phận ô tô ở bên ngoài Trung Quốc", ông nói

Công ty nghiên cứu Gasgoo Auto Research dự báo doanh số bán xe trên toàn cầu trong năm 2020 sẽ giảm từ 3 - 6% so với năm 2019 do dịch bệnh từ nCoV

Khi thị trường vẫn còn đang thích ứng với tình hình mới, một câu hỏi được đặt ra là tác động thực chất của dịch bệnh đối với tăng trưởng kinh tế Trung Quốc và toàn cầu

Trên tạp chí tài chính Caijing, Zhang Ming, một nhà nghiên cứu tại Viện khoa học xã hội Trung Quốc, dự báo tăng trưởng kinh tế của nước này trong quý 1 sẽ giảm xuống còn 5%, thấp hơn 1% so với quý trước

Ngành sản xuất thép đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của Vũ Hán, một phần là bởi vị trí quan trọng trong tuyến đường kết nối với phần còn lại của Trung Quốc. Baowu Steel Group, công ty sản xuất thép lớn nhất Trung Quốc và thứ 2 thế giới, đặt nhà máy sản xuất quy mô lớn tại đây. Chính nguồn thép sản xuất tại đây đã tạo đà cho sự phát triển của ngành sản xuất ô tô tại thành phố
 
Top